Τι είναι οι ειδικές μαθησιακές διαταραχές;
Οι Ειδικές Μαθησιακές Διαταραχές (ΕΜΔ), είναι οι διαταραχές οι οποίες εκδηλώνονται με σημαντικές ελλείψεις στην εκμάθηση των σχολικών δεξιοτήτων με την παράλληλη αποτυχία ανάπτυξης κάποιας ικανότητας στην κατάλληλη ηλικία. Παρόλο που παρουσιάζονται σε πολύ νεαρή ηλικία, συνήθως δεν αναγνωρίζονται μέχρι το παιδί να φτάσει στη σχολική ηλικία. Επομένως, απαραίτητο κριτήριο προσδιορισμού τους είναι το παιδί να έχει ξεκινήσει τη φοίτησή του στην Α΄ Δημοτικού, να έχει φυσιολογικό δείκτη νοημοσύνης και να μην πάσχει από ψυχικές διαταραχές.
Οι Ειδικές Μαθησιακές Διαταραχές, είναι εγγενείς στο άτομο και οφείλονται σε ανωμαλίες που προέρχονται από κάποιο είδος δυσλειτουργίας του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος. Μολονότι οφείλονται σε κληρονομικά αίτια σε ποσοστό 30 – 60%, παράγοντες όπως οι ευκαιρίες για μάθηση και η ποιότητα διδασκαλίας είναι σημαντικοί στην εμφάνιση και εξέλιξη αυτών των διαταραχών. Αναφορικά με τη συχνότητά τους, θα μπορούσαμε να πούμε ότι στη Δύση εμφανίζονται σε ποσοστό 5% περίπου και πιο συγκεκριμένα στην Ελλάδα, σε ποσοστό 30% περίπου.
Σύμφωνα με την Αμερικανική Ψυχιατρική Ένωση υπάρχουν τρεις τύποι μαθησιακών Διαταραχών:
1. Η Διαταραχή της Ανάγνωσης ή Δυσλεξία
2. Η Διαταραχή των Μαθηματικών ή Δυσαριθμησία
3. Η Διαταραχή της Γραπτής Έκφρασης
Παρόλο που ο όρος «Δυσλεξία» χρησιμοποιείται ευρύτατα σαν ένας γενικός όρος προκειμένου να περιγράψει διάφορα προβλήματα στη μάθηση, τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια τάση αντικατάστασής του με το γενικότερο όρο «Ειδική Μαθησιακή Διαταραχή». Βασικό χαρακτηριστικό γνώρισμα της Δυσλεξίας είναι η μεγάλη δυσκολία στη μεγαλόφωνη ανάγνωση και στην κατανόηση κειμένου.
Συνήθεις δυσκολίες των παιδιών με Δυσλεξία κατά την προσχολική ηλικία ή με την έναρξη του δημοτικού σχολείου είναι:
¬ Δυσκολία στην εκφώνηση του αλφαβήτου
¬ Δυσκολία στην ανάγνωση ή / και διάκριση των γραμμάτων
¬ Δυσκολία στην ανάλυση των φθόγγων
¬ Δυσκολία στη συγκέντρωση της προσοχής
Συνήθεις δυσκολίες των παιδιών με Δυσλεξία κατά την σχολική ηλικία είναι:
1.Προβλήματα στη μεγαλόφωνη ανάγνωση
¬ Παραλείψεις, αντικαταστάσεις, αντιμεταθέσεις, προσθήκες φθόγγων ή συλλαβών
¬ Αργή αναγνωστική ταχύτητα και ρυθμός
¬ Κομπιάσματα, λανθασμένη κατάληξη λέξης, παρατονισμοί, ανάγνωση δίχως τήρηση των σημείων στίξης
2.Προβλήματα στην κατανόηση του κειμένου
¬ Αδυναμία ανάκλησης πληροφοριών που εμπεριέχονται στο κείμενο
¬ Αδυναμία εξαγωγής συμπερασμάτων
¬ Χρήση γενικών γνώσεων ως πηγή πληροφοριών και όχι ειδικών γνώσεων μέσω της εκάστοτε ιστορίας
Συνήθεις δυσκολίες των παιδιών με Δυσλεξία κατά την εφηβεία είναι:
¬ Λάθη στην ανάγνωση (κυρίως άγνωστων λέξεων)
¬ Δυσκολία στην κατανόηση σύνθετων κειμένων
¬ Αποφυγή μελέτης εξωσχολικών βιβλίων
Καθώς τις περισσότερες φορές η πρόοδος στα παιδιά με ΕΜΔ είναι αργή, η έγκαιρη διάγνωση και παρέμβαση με εξατομικευμένα προγράμματα κρίνεται μείζονος σημασίας.
Όπως είναι γνωστό, κάθε παιδί έχει το δικό του ρυθμό ανάπτυξης. Επομένως, ο Προληπτικός Ανιχνευτικός Έλεγχος Σχολικής Ετοιμότητας είναι απαραίτητος και πρέπει να γίνεται σε ΟΛΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ λίγο πριν αρχίσουν τη φοίτησή τους στο σχολείο. Πραγματοποιείται σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες και θα πρέπει να αρχίσει να γίνεται συστηματικά και στη δική μας χώρα.
Το τεστ που χρησιμοποιείται είναι η «Δοκιμασία Σχολικής Ετοιμότητας Α΄ ΤΕΣΤ». Πρόκειται για έναν ευχάριστο στην εφαρμογή του έλεγχο που απευθύνεται σε παιδιά 5 – 6 ετών. Ελέγχει κατά πόσο το παιδί έχει τις απαραίτητες ικανότητες και την ωριμότητα που χρειάζεται για να παρακολουθήσει με επιτυχία και χωρίς δυσκολίες το Δημοτικό Σχολείο.
Συμπερασματικά, οι ΕΜΔ μπορούν να εμφανιστούν με πολλές μορφές, πρέπει να γίνονται αποδεκτές ως μια ειδική κατάσταση τόσο από το σχολείο όσο και από την οικογένεια και να αντιμετωπίζονται όσο το δυνατόν γρηγορότερα.