Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η κατάθλιψη αναμένεται να είναι έως το 2020 η δεύτερη πιο συχνή αιτία ψυχοκοινωνικών «αναπηριών» μετά τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην αύξηση των κοινωνικών προβλημάτων όπως είναι για παράδειγμα η ανεργία, η οικονομική αστάθεια, η μείωση της οικογενειακής συνοχής. Υπολογίζεται ότι τουλάχιστον το 15% του γενικού πληθυσμού θα εμφανίσει κάποια στιγμή της ζωής του κατάθλιψη, ήπια έως σοβαρή. Ιδιαίτερα συχνή είναι επίσης η συννοσηρότητα άγχους και κατάθλιψης, η οποία αυξάνει τις επιπτώσεις.
Τι είναι όμως η κατάθλιψη; Είναι δύσκολο να δοθεί ένας συγκεκριμένος ορισμός καθώς ο όρος περιλαμβάνει ένα ευρύτατο φάσμα καταστάσεων από πολύ ήπιες έως πολύ βαριές. Στην κατάθλιψη η σκέψη χαρακτηρίζεται από αρνητισμό και απαισιοδοξία, ενώ η συμπεριφορά του ατόμου αρχίζει να αλλάζει, καθώς δεν ενδιαφέρεται πλέον τόσο για την προσωπική του εμφάνιση, τις επαγγελματικές του δραστηριότητες και τις κοινωνικές του επαφές.
Μερικά από τα πιο κοινά συμπτώματα της κατάθλιψης είναι: συνεχόμενη θλίψη, απώλεια ενέργειας και εξάντληση, περισσότερη ή λιγότερη όρεξη για φαγητό, περισσότερος ή λιγότερος ύπνος, τάσεις απομόνωσης, κοινωνική απόσυρση, άγχος, ανησυχία, αναποφασιστικότητα, απογοήτευση, αδιαφορία, απώλεια του ενδιαφέροντος για την αναζήτηση ερωτικού συντρόφου ή για την ερωτική επαφή, αισθήματα ενοχής και αναξιότητας, κακή διάθεση, κατά το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας σχεδόν κάθε ημέρα, μείωση του ενδιαφέροντος ή της ευχαρίστησης σε όλες ή σχεδόν όλες τις δραστηριότητες, ανησυχία και απαισιοδοξία για το μέλλον, σκέψεις σχετικά με το θάνατο και την αυτοκτονία.
Σε γενικές γραμμές, το άτομο που θα εκδηλώσει κατάθλιψη φαίνεται ότι τείνει να εστιάζει στις αρνητικές πλευρές της ζωής, ενώ αντίθετα προσπερνά, ως αυτονόητα, τα θετικά γεγονότα που βιώνει. Επιπρόσθετα, συνήθως υπεργενικεύει τις αρνητικές συνέπειες ενός γεγονότος, ενώ βλέπει τα πράγματα μέσα από ένα δίπολο του τύπου ή όλα καλά ή όλα κακά! Εν συνεχεία, η κατάθλιψη διατηρείται γιατί ο καταθλιπτικός θλίβεται από την κατάστασή του την οποία διερμηνεύει ως άκρως αποστροφική και ανεξέλεγκτη. Έτσι, δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος όπου οι αρνητικές σκέψεις του ατόμου επιδεινώνουν την καταθλιπτική του διάθεση και αυτή με τη σειρά της επηρεάζει την συμπεριφορά του ενισχύοντας τις τάσεις απόσυρσης. Η κατάσταση αυτή φέρνει πάλι στο προσκήνιο σκέψεις αναξιότητας, που ενισχύουν περισσότερο την αρνητική διάθεση και ούτω καθεξής.
Εάν παρατηρήσετε ότι το καταθλιπτικό συναίσθημα σας κυριεύει, δραστηριοποιηθείτε! Ακολουθούν μερικές χρήσιμες συμβουλές:
• Χωρίστε τις δραστηριότητές σας σε μικρότερα επιμέρους κομμάτια. Όταν ένα έργο φαίνεται «βουνό», τότε η αναβολή είναι η συνηθέστερη κατάληξη. Ξεκινήστε από δραστηριότητες που σας ευχαριστούν περισσότερο, όπως μια κοντινή βόλτα, το διάβασμα ενός βιβλίου, η έξοδος με καλούς φίλους, η γυμναστική
• Ασχοληθείτε με δραστηριότητες μέσα από τις οποίες αντλείτε ικανοποίηση. Συχνά, η κατάθλιψη κάνει το άτομο να πιστεύει ότι απλά υπάρχει δίχως να μπορεί να προσφέρει ουσιαστικά. Δοκιμάστε να μάθετε μια ξένη γλώσσα, να ξεκινήσετε γυμναστήριο ή να ασχοληθείτε με την τέχνη
• Τονώστε τις σχέσεις με τους γύρω σας. Κάποια από τα συμπτώματα της κατάθλιψης είναι το κλείσιμο στον εαυτό, η απομόνωση και η αντικοινωνικότητα. Ωστόσο, η υποστήριξη από άλλα άτομα είναι πολύ βοηθητική στο να ξεπεραστούν τα συμπτώματα αυτά
• Βάλτε την άσκηση στη ζωή σας! Φαίνεται ότι η τακτική άσκηση επιδρά στον οργανισμό όπως τα αντικαταθλιπτικά, αυξάνοντας τους νευροδιαβιβαστές στον εγκέφαλο, καθώς και τις ενδορφίνες. Έτσι, μειώνεται το άγχος και η σωματική ένταση
• Αλλάξτε τον αρνητικό τρόπο σκέψης σας. Προσπαθήστε να εντοπίσετε και να καταγράψετε τις αρνητικές σας σκέψεις έτσι ώστε σταδιακά να τις αντικαταστήσετε με άλλες πιο ρεαλιστικές
• Αναπτύξτε την συναισθηματική νοημοσύνη σας. Έτσι θα γίνετε πιο ευπροσάρμοστοι και δημιουργικοί τόσο στις καλές όσο και στις δύσκολες στιγμές
Ωστόσο, εάν παρατηρήσετε ότι οι αρνητικές σκέψεις και το καταθλιπτικό συναίσθημα δεν υποχωρούν, μη διστάσετε να ζητήσετε τη βοήθεια ειδικού (ψυχολόγου ή ψυχιάτρου) καθώς θα μπορέσει να σας βγάλει από αυτή τη δύσκολη και πιεστική κατάσταση πιο γρήγορα. Όσο αφήνονται τα συμπτώματα της κατάθλιψης ανεξέλεγκτα τόσο δυσκολότερη καθίσταται και η εξάλειψή τους!