«Και είδα μια γερασμένη γυναίκα κουρνιασμένη πλάι μου, εντελώς ατημέλητη κι αδιάφορη για την αφροντισιά της, στεγνή και μαραμένη, με μια χλωμή ασύσπαστη, χωμάτινη όψη, με χαμηλωμένο βλέμμα, διστακτική φωνή και κατεβασμένα χείλη… Καθώς σύρθηκε κοντά μου, ξαφνικά, μες τη σιωπή, με άρπαξε στα μπράτσα της και με σκέπασε απ’ την κορφή ως τα νύχια με το μανδύα της δυστυχίας της, και με κράτησε τόσο σφιχτά στην αγκαλιά της που ένιωσα σαν μια μέγκενη να συνθλίβει την καρδιά και το στήθος μου και με την παλάμη της σκέπασε τα μάτια μου κι έκλεισε τ’ αυτιά μου ώστε να μην μπορώ ούτε να δω ούτε ν’ ακούσω… Κι έμαθα αργότερα ότι το όνομα αυτής της γριάς ήταν Μελαγχολία…»
Δυστυχώς, την περίοδο αυτή που διανύει η χώρα μας, με την πολιτική, κοινωνική και οικονομική αστάθεια να βρίσκονται στο προσκήνιο, δεν είναι λίγες οι φορές που τα άτομα εκφράζουν δυσφορία για τον καθημερινό τρόπο ζωής τους, ψυχολογικές εξάρσεις και ψυχοσωματικά συμπτώματα. Το καταθλιπτικό συναίσθημα φαίνεται να κυριαρχεί καθώς το άτομο δυσκολεύεται να αντλήσει χαρά και ευχαρίστηση από δραστηριότητες που πρώτα του προκαλούσαν τέτοια συναισθήματα, ενώ παράλληλα το κλάμα και το αίσθημα αδυναμίας αποκτούν όλο και συχνότερα πρωταγωνιστικό ρόλο.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η κατάθλιψη αναμένεται να είναι έως το 2020 η δεύτερη πιο συχνή αιτία ψυχοκοινωνικών «αναπηριών» μετά τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην αύξηση των κοινωνικών προβλημάτων όπως είναι για παράδειγμα η ανεργία, η οικονομική αστάθεια, η μείωση της οικογενειακής συνοχής. Υπολογίζεται ότι τουλάχιστον το 15% του γενικού πληθυσμού θα εμφανίσει κάποια στιγμή της ζωής του κατάθλιψη, ήπια έως σοβαρή. Ιδιαίτερα συχνή είναι επίσης η συννοσηρότητα άγχους και κατάθλιψης, η οποία αυξάνει τις επιπτώσεις.
Τι είναι όμως η κατάθλιψη; Είναι δύσκολο να δοθεί ένας συγκεκριμένος ορισμός καθώς ο όρος περιλαμβάνει ένα ευρύτατο φάσμα καταστάσεων από πολύ ήπιες έως πολύ βαριές. Όταν η κατάθλιψη πάρει τη νοσηρή μορφή της και χρειαστεί βοήθεια από «ειδικό», τότε είναι που η ζωή και η λειτουργικότητα του ατόμου έχουν υποβαθμιστεί. Η σκέψη χαρακτηρίζεται από αρνητισμό και απαισιοδοξία. Έπειτα, η συμπεριφορά του ατόμου αρχίζει να αλλάζει καθώς δεν ενδιαφέρεται πλέον τόσο για την προσωπική του εμφάνιση, τις επαγγελματικές του δραστηριότητες και τις κοινωνικές του επαφές, ενώ παράλληλα νιώθει πως δεν αξίζει την παρέα και φιλία των γύρω του. Εκτός αυτού, παρατηρούνται διαταραχές σε μια σειρά από φυσιολογικές λειτουργίες όπως ο ύπνος, η διατροφή, το σεξουαλικό ενδιαφέρον.
Μερικά από τα πιο κοινά συμπτώματα της κατάθλιψης είναι τα παρακάτω:
• Συνεχόμενη θλίψη
• Απώλεια ενέργειας και εξάντληση
• Περισσότερη ή λιγότερη όρεξη για φαγητό
• Περισσότερος ή λιγότερος ύπνος
• Τάσεις απομόνωσης, κοινωνική απόσυρση
• Άγχος, ανησυχία, αναποφασιστικότητα
• Απογοήτευση, αδιαφορία
• Απώλεια του ενδιαφέροντος για την αναζήτηση ερωτικού συντρόφου ή για την ερωτική επαφή.
• Αισθήματα ενοχής, αυτομεμψίας και αναξιότητας
• Κακή διάθεση, κατά το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας σχεδόν κάθε ημέρα
• Μείωση του ενδιαφέροντος ή της ευχαρίστησης σε όλες ή σχεδόν όλες τις δραστηριότητες
• Το άτομο βλέπει το περιβάλλον του ιδιαίτερα απαιτητικό και απορριπτικό
• Ανησυχία και απαισιοδοξία για το μέλλον.
• Μερικές φορές σκέψεις σχετικά με το θάνατο και την αυτοκτονία
Η κατάθλιψη μας δείχνει ότι μέσα μας υπάρχουν προβλήματα σε ένα βαθύτερο επίπεδο που πρέπει να αντιμετωπίσουμε. Δεν πρόκειται για μια απλή ασθένεια αλλά για μια μορφή επικοινωνίας για ένα μήνυμα που πρέπει να αποκωδικοποιήσουμε. Ο ειδικός (ψυχολόγος ή ψυχίατρος) μπορεί να σας βοηθήσει να καταλάβετε τους ψυχολογικούς λόγους οι οποίοι συμβάλλουν στη δημιουργία των καταθλιπτικών συναισθημάτων και να σας υποστηρίξει στην προσπάθειά σας για αλλαγή μέσω της ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας.